Koningin Elisabethzaal

Gebouw/site
Type
Openbaar gebouw, cultureel gebouw
Locatie
Koningin Astridplein 26 2018 Antwerpen
Stijl
Eclectisme, Art Nouveau
Bouwjaar
1895
Oorspronkelijk ontwerp
Emile Thielens (1895) Rie Haan (1960)
Opdracht
Opdrachtgever
Koninklijke Maatschappij voor Dierenkunde van Antwerpen
Projectteam
Tijdelijke Handelsvereniging: Ian Simpson Architects – Kirkegaard Associates – Bureau Bouwtechniek
Aannemer
TV Elisabeth: Heymans, Willemen, Verstraete & Vanhecke
Start
2012
De restauratie van vier verschillende zones die grenzen aan de nieuwe Koningin Elisabethzaal kadert in een groter geheel. Enerzijds is deze restauratie nauw verbonden met de creatie van een nieuwe zaal naar een ontwerp van Ian Simpon Architects. Anderzijds maakt deze restauratie deel uit van een groter restauratieproject waarbij het hele administratieve gebouw van de Koninklijke Maatschappij voor Dierenkunde van Antwerpen werd gerenoveerd en gerestaureerd.

De kwaliteiten van het oorspronkelijke feestzalencomplex, zoals de link tussen de feestzaal, de Marmeren zaal en de zoo, maar ook de lichtinval waren verloren gegaan door de massieve betonarchitectuur uit de jaren 1960. Ook in andere zones rond de Elisabethzaal werden door de jaren ruimtes verbouwd of uitgebreid waardoor de leesbaarheid van de oospronkelijke heldere architectuur verdwenen was.
De ingrepen in de vier verschillende zones rond de Elisabethzaal hebben als overkoepelend doel het terugbrengen van de vroegere symmetrie, lichtinval en grandeur die de gevels en ruimtes vroeger kenmerkten.
Deze restauratievisie wordt ondersteund door de creatie van de nieuwe zaal waarbij lichtinval primeert en de link tussen nieuwe zaal met de zoo, via de Marmeren zaal wordt hersteld.

De atriumgevel, tussen de feestzaal en de Marmeren zaal, vormt een belangrijke link tussen het historische gedeelte en de nieuwe zaal. Deze gevel uit 1895 wordt opnieuw vrijgemaakt en een hoge lichtrijke atriumruimte tussen de Marmeren en de nieuwe zaal wordt gecreëerd. De muurschilderingen die tijdens de vooronderzoeken aan de atriumgevel zichtbaar werden, werden deels vrijgelegd. De overige zones van de wand krijgen een monochrome ondertoon. Deze neutrale tint sluit aan bij de vrijgelegde muurschilderingen en fungeert als verbindende achtergrond.

Deze restauratieoptie past binnen de filosofie waarbij behoud van oorspronkelijk materiaal primeert. Vrijgekomen schilderingen worden hierbij enkel geretoucheerd, maar niet verder aangevuld. Deze restauratieoptie biedt eveneens de mogelijkheid om in een latere fase eventueel nog meer vlakken vrij te leggen.
In de andere zones werden de later gebouwde bijgebouwen en recente aanpassingen aan de gevels en ruimtes eveneens verwijderd. Het originele gevelconcept werd hierbij hersteld waardoor de verschillende gevels opnieuw een coherent geheel vormen. In het nieuwe ontwerp van de gevel aan het Astridplein verwijst de indeling naar de ritmiek van de originele gevel, zonder een kopie te zijn van de oude gevel.


Het project voor de gedeeltelijke herbestemming van de administratiegebouwen en het feestzalencomplex is opgebouwd met als doel de historische kwaliteiten van het gebouw te bewaren, te herstellen en te benadrukken. Het verwijderen van een aantal toegevoegde wanden en verdiepingen, herstelt een deel van de ruimtes naar hun oorspronkelijke vorm. Aan de hand van de bouwhistorische studie en waardebepaling van de ruimtes werd bepaald welke ruimtes een hoge erfgoedwaarde hebben en waar er meer ruimte is voor aanpassingen. Zo werd er getracht om de ondersteunende functies zoveel mogelijk te plaatsen in minder waardevolle lokalen die geen historische afwerkingen meer bevatten. Bovendien zal het gebouw als gevolg van de aanpassingen m.b.t. brandveiligheid en ventilatie voldoen aan de huidige normering en comforteisen. Tot slot zal de uitbreiding van de kantoorfunctie naar de momenteel leegstaande verdiepingen, de conservatie van het monument ten goede komen.

De bovenstaande restauratiefilosofie werd doorgetrokken tot de buitenenveloppe, zoals o.a. de aanpak van het buitenschrijnwerk. Hierbij werd steeds een afweging gemaakt tussen de erfgoedwaarde en of een element al dan niet origineel is enerzijds, de esthetische coherentie van de gevels en de functionele vereisten anderzijds. Deze benadering geldt ook voor de overige aanpassingen aan de gevels. Indien er geen programmatorische of technische vereiste was om bepaalde toevoegingen te verwijderen, werden deze behouden gezien de algemene goede staat ervan. Tot slot is er de conservatie van het gebouw door middel van de materiaal-technische stabiliteit en duurzaamheid. De restauratie van natuurstenen gevelbekledingen en herstellingen aan alle dak- balkon- en luifelbekledingen werden voorzien om een goede waterdichtheid te bekomen zodat het gebouw in zijn geheel goed bewaard blijft.


Teamleden







Contacteer ons
Aarzel echter niet contact op te nemen. Iemand van het Originteam zal met plezier ter beschikking staan om uw vragen te beantwoorden.