Projecten

Rectoraatsgebouw VUB

Privé, Stabiliteit

Gebouw/site

Type

Openbaar gebouw

Locatie

Pleinlaan 2 1050 Elsene

Stijl

Modernisme

Bouwjaar

1971-1978

Oorspronkelijk ontwerp

Renaat Braem

Opdracht

Opdrachtgever

Vrije Universiteit Brussel

Projectteam

Origin (architectuur en stabiliteit) Sweco (bijzondere technieken) Venac (akoestiek) Real Visuals (visualisatie) L’autre Lumière (verlichting) Jan Minne (tuinarchitectuur) Kasken (signalisatie)

Aannemer

Restauratie betonnen luifel: Renotec Vernieuwen ; Buitenschrijnwerk: Wycor ; Restauratie fase 01: Wycor

In 1971 werd aan architect Renaat Braem gevraagd een administratie- en rectoraatgebouw te ontwerpen voor de Vrije Universiteit Brussel. De inplanting op de campus werd bepaald in het masterplan van architect-coördinator Le Maresquier. Het initiële programma was ambitieuzer en omvatte naast de administratie en rectoraat ook een aula en studentenvoorzieningen en moest een centrale ontmoetingsplek worden op de campus. Braem werd gevraagd om een prestigeproject te ontwerpen met uitstraling voor de hele campus.

In de initiële planning was de oplevering in 1972 voorzien. Uiteindelijk zou het tot 1978 duren vooraleer het gebouw in gebruik genomen werd. De geschiedenis van het ontwerp en zelfs de bouw wordt gekenmerkt door eindeloze besparingsrondes waarbij initieel exuberante sculpturale ontwerpen kristalliseren in een sobere ellips. De ellips was voor Braem de meest primaire vorm in de natuur en dus ook de wetenschap. De ellips bevat meer dynamiek dan de cirkel omdat het twee brandpunten heeft, ze symboliseert de loop van de atomen rond de kern, de aarde rond de zon of zelfs de Melkweg. Het ellipsvormig grondplan, 76m lang en 16m breed, was volgens Braem een gepast symbool voor de universiteit, als plaats waar men 'de utltieme waarheid' zoekt.

Een sculpturale betonnen luifel markeert de inkom. Het gebouw is opgebouwd uit 5 open plateaus boven een parkeergarage, die gedragen worden door twee langgerekte, afgeronde betonnen kernen. Op de betonnen kernen werden door Braem muurschilderingen aangebracht die de evolutie voorstellen van de mens op aarde.

Het vertrekpunt achter de restauratiefilosofie is de wil om het gebouw als totaalconcept te bewaren, wat inhoudt dat de leesbaarheid van de aanwezige symboliek in het gebouw hersteld en versterkt dient te worden. De belangrijkste interventie betreft de omschakeling van individuele kantoren naar landschapskantoren. Hierdoor wordt het ellipsvorm voelbaar in het interieur en krijgen de muurschilderingen hun juiste plaats in de beleving van het gebouw.

De inkomhal en de ontmoetingsruimte op de eerste verdieping worden gerestaureerd naar oorspronkelijk beeld, waarbij recente storende toevoegingen worden verwijderd zodat de oorspronkelijke interieur beleving van deze bijzondere publieke ruimtes terug gevonden wordt.

Voor de inrichting van de nieuwe landschapskantoren is het de bedoeling dat alle nieuwe hedendaagse interventies (vergaderruimtes, verlichting, akoestiek, integratie van ventilatiesysteem,voorzien van geautomatiseerde zonwering, enz.) zoveel mogelijk rust zullen uitstralen om de kwaliteiten van de oorspronkelijke totaal-architectuur tot hun recht te laten komen.

In de restauratie worden verschillende technieken van betonrestauratie gebruikt : traditionele betonherstel en betonrestauratie door middel van een kathodische bescherming. De historische doorbuiging in de vloerplaten wordt aangepakt waarbij de chape wordt gedemonteerd, waardoor er een antwoord gegeven wordt aan zowel de stabiliteitsproblematiek (doorbuiging van de vloeren) als de plaatsing van een verhoogde vloer zorgt voor een verhoogd flexibiliteit gebruik en een verbeterde akoestiek.

De werken omvatten een totaal restauratie die gebeuren in een gefaseerde uitvoering waarbij de gebruiker in het gebouw verblijven tijdens de werken. Hierbij worden de interieurs volledig aangepakt samen met de vernieuwing en verlenging van de liften. De publieke trappen worden aangepakt waarbij aanpassingen gebeuren ter hoogte van de leuning ifv de valbeveiliging. Naast de interieurs worden gevels en daken gerestaureerd. De ontsluiting van het dak geeft de bezoeker een panoramisch zicht over de campus. Hierbij wordt de monumentale traphal verlengd en een nieuw dakvolume toegevoegd. Tussen de verschillende bovendakse volumes wordt een terras aangelegd die omgeven wordt door een hedendaagse daktuin.